Porto en Noord-Portugal
|
|
!!! Klik op de foto's of op de links voor vergroting en meer foto's !!!
Op alle foto's is een copyright van toepassing.
Gebruik van één of meerdere foto's mag mits vermelding van mijn naam als fotograaf.
Klik hier
voor overzicht en meer info over bezochte camperplaatsen
 Camperplaats La Flèche |
Zaterdag, 19 februari - Van Veerle-Laakdal naar La Flèche 8.00 u, 1°C en regen: Via Antwerpen, Gent, Kortrijk, Lille en Arras rijden we tot Abbéville waar we betaalbaar tanken bij de Intermarché. Dan gaat het verder langs Rouen, Evreux, Verneuil-sur-Avre, Mortagne-au-Perche, Le Mans tot La Flèche om er te overnachten.Het heeft de hele dag geregend maar nu is het eindelijk droog. We maken een romantische avondwandeling tot bij het kasteel dat reflecteert in het water en spookachtig verdwijnt in opkomende mist. We overnachten hier met 5 campers. Dag 1: 682 km |
 Camperplaats Milady - Biarritz  Biarritz - Wilde zee |
Zondag, 20 februari - Van La Flèche naar Biarritz 8.00 u: Via Saumur rijden we richting Poitiers. Na een uurtje zijn de mistbanken opgelost en komt het zonnetje er door.Van Poitiers volgen we de A10 en N10 via Angoulême tot Bordeaux. In de buurt van Bordeaux, in Sainte Eulalie, verlaten we de autoweg om er voordelig te tanken bij Leclerc. En dan ... weer op weg door Bayonne naar camperplaats Milady in Biarritz. Door Bayonne en Anglet is lastig en vermoeiend voor Willy, vooral omdat hij al aardig wat kilometers achter de rug heeft. Dit laatste stukje tot Biarritz-Sud hadden we beter de tolweg genomen. 17.00 u en 15°C: Aangekomen en geïnstalleerd op de camperplaats Milady in Biarritz om er te overnachten. Tijdens onze avondwandeling langs de zee zien we de zon verdwijnen achter lage wolken. Hoogopslaande wilde golven spatten uiteen op de rotsen terwijl de witschuimende zee wegebt. Mooi! Wij genieten! Minder aangenaam en erg storend is dat de generator van een "plezante buur" de hele avond aanstaat, waarschijnlijk om TV te kijken. Dag 2: 577 km |
 Fromista  Camperplaats Palencia |
Maandag, 21 februari - Van Biarritz via Fromista naar Palencia 8.00 u en 6°C: Van Biarritz rijden we richting Spanje. Net voorbij de grens, in Irun, verzeilen we door een verkeerde interpretatie van ons Vera op de tolweg A8/E80/E5/E70. We blijven op de snelweg tot Bergara wat ons 5,5 euro kost maar veel tijd en moeite bespaarde. Eerst zoeken we het dichtst bijgelegen tankstation want we moeten hoognodig tanken. Dan bollen we verder met de alternatieve route. Een tiental kilometer verder stoppen we in Mondragón bij het grootwarenhuis Eroski voor een koffiepauze en om onze voorraad aan te vullen. Goed dat we al getankt hebben. Hier zou het niet lukken want onze camper is te hoog.We zijn weer op weg ... Via Vitoria Gasteiz en Burgos rijden we naar Fromista. We bezoeken er de bekende, romaanse Iglesia San Martin en de Iglesia San Pedro. Dan rijden we door naar Palencia om er te overnachten. Na een wandeling in het centrum genieten we van een gezellige, rustige avond in de camper tot de Grote Brit naast ons zijn generator start. Weeral ... plezant! De camperplaats zelf valt best mee. Het is niet de eerste keer dat we op deze plaats overnachten. Er is een servicezuil en de politie toert regelmatig op de parking wat een veilig gevoel geeft. Dag 3: 387 km |
|
Dinsdag, 22 februari - Van Palencia via Tordesillas en Medina del Campo naar Zamora 8.30 u, 9°C, zon en gure, koude wind. We trekken naar Tordesillas en settelen ons op een parking aan de Douro waar we een schitterend zicht hebben op de brug en het stadje aan de overkant. Blijkbaar staan we hier niet erg veilig. Een passerende local raadt ons aan om de brug over te rijden en daar een plaatsje te zoeken.Een wandeling naar het oude centrum brengt ons naar het Convento de Santa Clara. Voor 2 euro krijgen we een Engelstalige rondleiding in het voormalig Arabisch paleis dat nu een Spaans klooster is. Willy en ik zijn onder de indruk. Het klooster in Mudéjarstijl is een juweeltje. Foto's nemen mag niet! |
 Tordesillas |
|
Van Tordesillas snorren we naar Medina del Campo waar we parkeren bij het imposante Castilo de la Mota. Na een lunchpauze stappen we naar het centrum van de stad. Ondertussen is het kasteel open voor bezoekers. Alleen het gelijkvloers is te bezichtigen. Het was dus echt niet de moeite om zo lang te wachten. Het kasteel zelf is indrukwekkend. |
 Medina del Campo - Castilo de la Mota |
|
Onze volgende stop wordt Zamora. Ongeveer om 18.00 uur staan we op een mix-parking, een gedoogplaats waar we willen overnachten.
Als gevolg van negatieve ervaringen een paar jaar geleden in Burgos zijn we niet erg stout om de camper hier achter te laten.
Toch trekken we na het avondeten naar het historisch centrum voor een sfeervol bezoek by night aan de kathedraal en het Castillo. Dag 4: 215 km |
 Zamora |
 Ciudad Rodrigo |
Woensdag, 23 februari - Van Zamora via Ciudad Rodrigo, Vilar Formoso en Castelo Mende naar Guarda 9.00 u: De zon vergezelt ons op weg naar Ciudad Rodrigo, een geïsoleerd stadje aan de grens met Portugal. Door één van de toegangspoorten van de vestingsmuur komen we in de oude stad. Op het prachtige Plaza Mayor is het gemeentehuis verscholen achter steigers. Een bezoek aan de kathedraal met de kloostergang kost 2,50 euro. De hal van het postgebouw is gratis te bezoeken. Terwijl wij bewonderend rondlopen en fotokes schieten, werken de postbeambten rustig door.Er zijn nog een heleboel oude, bezienswaardige gebouwen die alleen van buitenaf te bezien zijn. Het 12de-eeuws kasteel is nu een luxueuze Parador. We eindigen in een lokaal cafeetje waar we voor 1 biertje, 1 koffie en 1 St.Jacobsschelp een schamele 3 euro betalen. |
 Castelo Mendo |
14.00 u en 18°C: We rijden Portugal binnen. In de grensstad Vilar Formosa lassen we een pauze in. Om te beginnen zetten we onze uurwerken op Portugese tijd, dat wil zeggen één uur achteruit. Bij de serviceplaats voor campers profiteren we er van om grijs water en chemisch toilet te lozen. In de Eco-Marché vullen we onze voorraad aan. En dan ... op weg naar Castelo Mende. Castelo Mendo is een ommuurd, strategisch gelegen, middeleeuws dorpje in de vallei van de Rio Cõa. Behalve de hoofdpoort, bewaakt door twee stenen zwijnen die hun kop missen, is er weinig over van het kasteel, het grensfort. Binnen de muren staan een tiental huizen, een kerkje en een schandpaal. Je ziet hier alleen oudere mensen. Een groepje vrouwtjes zit te zonnen op een muurtje. Een oude boer laat zijn ezels hun dorst lessen bij een bron vlakbij onze camper. Nadien verdwijnt hij met zijn karretje door de poort. Er is geen restaurant of hotel, wel een plein net buiten de muren waar je mag overnachten met je camper. Ondanks het vriendelijk aanbod van een paar oudjes dat we mogen blijven zo lang we willen, trekken we terug naar de bewoonde wereld, naar een camperplaats in Guarda. Dag 5: 253 km |
|
Donderdag, 24 februari - Van Guarda via Bussaco naar Espinho 7.30 u, 8°C en zon! Door een landschap van heuvels, graniet en heide volgen we de IP5 tot Mangualda. Vanaf hier rijden we naar Bussaco omringd door bloeiende mimosa en eucalyptusbomen. Bussaco ligt een paar kilometer van de warmwaterbronnen en het kuuroord van Luso. Het bos werd al in de 6de eeuw door de Benedictijnen gebruikt als retraite. In de 17de eeuw werd het ommuurd en beplant door de Orde van de Karmelieten. Het resultaat is een arboretum met ongeveer 300 exotische bomen, grotten, vijvers en fonteinen. Van het voormalig klooster resten alleen de kloostergang, de kapel en een paar cellen. Toegang kost 2 euro per persoon. Het extravagant Palacio in neomanuelstijl, in 1888 gebouwd in opdracht van Koning Carlos, is nu één van de beste pousada's van Portugal. Azulejos in de hal en de galerij tonen taferelen uit de slag bij Bussaco. Bij de ingang betalen we 7 euro en kunnen dan het domein binnenrijden met de camper en parkeren bij het paleis, we mogen zelfs overnachten. Om te beginnen gaan we iets drinken in het luxe-hotel, alleen al om het gebouw binnenin te kunnen zien. We betalen 5 euro voor twee koffies. Het interieur is echt de moeite waard en ... ik heb toelating om te fotograferen!Een lekker lentezonnetje zorgt voor heerlijk wandelweer. Met een plannetje bij de hand starten we een tocht door het bos. We lopen door de Vale dos Fetos (de varenvallei), komen langs vijvers bij de Fonte Fria en bij de Bussacoceder die 26 m hoog is en waarschijnlijk geplant in 1644. We volgen het pad langs de kruisweg, komen voorbij de Porta da Reinha en lopen hopeloos verloren op weg naar Cruz Alta, het hoogste punt. Ik word moe. Het was een fijne namiddag maar genoeg is genoeg. We zoeken de weg terug naar de camper. Het is pas 17.00 u. Er rest dus tijd genoeg om naar de kust te rijden, naar Espinho, om te overnachten. Dag 6: 244 km |
 Palacio Buçaco  Azulejo in galerij  Eetzaal Palacio |
Bussaco: Vale dos Fetos - Varenvallei
 Openbare wasplaats Afurada  Ponte Arrábida |
Vrijdag, 25 februari - Van Espinho naar Praia de Madalena 7.00 u en 7°C: Onderweg naar Praia da Madalena zorgen we voor een volle tank en slaan een voorraad in bij de Pingo Doce. Nadien trekken we naar Camping Madalena, checken in en zoeken een mooi plekje onder de geurende eucalyptusbomen. Het valt hier mee: laagseizoen-Orbiturprijs gereduceerd met 20% voor senioren (11,77 euro), geen afgebakende plaatsen, WiFi en tennispleinen gratis, mooi zwembad (maar nog niet open), 300 m van zee met zandstrand. Het sanitair is oud maar voldoet. En, wat ons het meest interesseert, de camping is uitstekend gelegen om Porto te bezoeken. Het kan met bus 906 die om de hoek stopt maar het kan evengoed met de fiets.12.00 u: De thermometer duidt ondertussen 17°C aan. Het wordt een rustige, verkenningsdag. Vandaag geen middeleeuwse dorpjes, steden of natuurparken. Op ons terrasje voor de camper, onder een schraal zonnetje genieten we van onze lunch. Daarna fietsen we met het wandel- en fietspad langs de zee tot de monding van de Douro en verder langs de Douro. Het is laagwater en in het estuarium fourageren tientallen reigers, aalscholvers, meeuwen, ... Een eindje verder passeren we São Pedro da Afurada, een klein dorp met een openbare wasplaats. Op de kade wappert de was aan geïmproviseerde waslijnen. Bij de Ponte da Arrábida stopt het fietspad. Het voetpad loopt verder tot Ponte Dom Luis. Hier maken we rechtsomkeer en peddelen rustig terug naar ons campertje. Dag 7: 24 km |
 Porto gezien vanaf Vila Nova de Gaia  Porthuis Sandeman  Ponte Luis I |
Zaterdag, 26 februari 13.00 u: De zon straalt aan een klare hemel. We fietsen tegen een gure noordoostenwind in tot de monding van de Douro. Er is blijkbaar een ongeluk gebeurd. Bij een parkeerplaats staat een pak volk, politie, brandweer, pers en TV. Een helicopter hangt boven de zee en een reddingsboot zoekt de omgeving af. We vernemen dat deze morgen twee jongens van 19 en 20 jaar door de woeste golven van de rotsen geslagen zijn en waarschijnlijk verdronken. Het heeft geen zin om hier als ramptoerist te blijven om de zoekactie te volgen. We vragen hoe we met de fiets tot Porto geraken. Het fietspad stopt bij de Ponte de Arrábida. De weg is er druk en gevaarlijk voor fietsers. We moeten ons geen zorgen maken. We kunnen, zoals iedereen trouwens, gebruik maken van het voetpad.Een uurtje later picknicken we in Vila Nova de Gaia aan de oever van de Douro, met een prachtig uitzicht op de andere oever. De beroemde Ponte Dom Luis I overspant de rivier. Aan de overkant ligt Porto, tegen een heuvel aangebouwd. Porto of Oporto is vooral bekend van de portwijn die in Vila Nova de Gaia gelagerd en van daaruit over de gehele wereld geëxporteerd wordt. Aan de oever liggen traditionele barco rabelo te show. Rabelo, zeilschepen met vierkant zeil, werden speciaal gemaakt om vaten port over de Douro naar de wijnhuizen in Villa Nova te vervoeren. Tegenwoordig varen ze nog èèn keer per jaar uit tijdens het feest van São João, de beschermheilige van Porto. Toeristen kunnen een rondvaart maken in gemotoriseerde versies. We steken de Ponte Dom Luis I over. Met de fiets aan de hand stappen we door smalle, stijgende straatjes naar het toeristenbureau waar we een stadsplan en uitgebreide info bekomen. Er zijn mogelijkheden genoeg om de stad te bezichtigen. Er is de tram die van het centrum langs de rivier tot Foz do Douro rijdt. Er is de metro die deels bovengronds loopt en gebruik maakt van de tweede verdieping van de Ponte Dom Luis. Er zijn de toeristenbussen en de rondvaartboten. Het kan natuurlijk ook te voet. Dat wordt stevig klimmen en afdalen door trapsgewijs aangelegde, smalle straatjes. Voor wie het minder vermoeiend wil, is er nog de lift die de benedenstad met de bovenstad vebindt. Met de fiets de stad doorkruisen is absoluut af te raden. We hebben geen zin om ons stalen ros hier achter te laten. Dus ... morgen komen we met de bus naar de stad! Terug aan de zuidoever, bij de beroemde porthuizen in Vila Nova de Gaia, willen we een Engelstalige rondleiding met degustatie achteraf. Maar daarvoor moeten we meer dan een uur wachten. Dat zien we niet zitten. De avond valt vroeg, zeker in Portugal waar we een uur vroeger leven en wij willen voor donker terug zijn. Na een glaasje portwijn bij Sandeman vatten we de terugtocht aan. Om 17.30 u zijn we bij onze camper. Dag 8: Overnachting: Camping Madalena |
Douro met Ponte Luis I en Rabelo
|
Zondag, 27 februari - Bezoek van de stad Porto Om 10.30 uur nemen we bus 906 naar Porto. In de Ribeira stappen we uit. Door dit oude, bruisende stadsdeel met levendige marktjes komen we op het Praça do Infante bij het Palácio da Bolsa, het oude beursgebouw. Wegens festiviteiten is het gebouw deze week niet toegankelijk voor publiek. Jammer want ik wou heel graag de grote binnentuin en de Arabische hal zien.Vlak naast het beursgebouw ligt de Igreja de São Francisco, een 14de-eeuwse gotische kloosterkerk. Een ticket voor toegang tot de kerk, de crypten en het museum kost 3,5 euro per persoon. Het interieur is overdadig versierd met talha dourada, houtsnijwerk bedekt met een laag bladgoud. We zien er ook een opmerkelijk retabel met als thema 'de Boom van Jesse'. In de crypte liggen sarcofagen van lokale edelen en geestelijken. Foto's nemen is niet toegelaten! Met smalle, steile straatjes komen we in de bovenstad. We rusten even uit op een terrasje, bestellen een snack en een biertje en observeren de drukte rondom. Daarna lopen we binnen in het Station São Bento. De hal is volledig betegeld met blauwwitte azulejos die de geschiedenis van Porto weergeven. Op één muur na staat alles in de steigers voor restauratie. We wandelen naar de Sé kathedraal iets hogerop. De kathedraal is gesloten want het is lunchpauze. Op het plein vóór de kerk staat een schandpaal. Naast de kerk staat een gotisch klooster uit de 14e eeuw. Rechts achter de Sé zoeken we de stadsmuur, of wat er van overblijft. Zo komen we terecht op het tweede verdieping van de Ponte Luis I. De metro loopt hier bovengronds maar de brug is ook toegankelijk voor voetgangers. Het uitzicht is hier adembenemend. De stad en de Douro, die onder de verschillende bruggen door kronkelt, liggen aan onze voeten. Van hieruit kunnen we zelfs de andere stalen boogbrug, de Ponte Maria Pia, zien. We keren op onze stappen terug. Voorbij het station ligt het Praça da Liberdada, het Plein van de Vrijheid met rondom imposante gebouwen en in het midden een bronzen standbeeld. We willen naar de Livraria Lello wat volgens kenners de oudste en mooiste boekenwinkel van Porto is. Maar ... het is zondag en de winkel is dicht! Dan maar verder naar de Torre dos Clérigos, een 75 meter hoge, granieten toren bij de Igreja dos Clérigos. Nu willen we nog naar het Casa da Música dat als laatste te bezoeken monument op ons lijstje staat. Nadat we een reeks kleine straatjes doorgeslenterd zijn, beseffen we dat er iets niet klopt. We zijn verzeild geraakt in de armste buurt van Porto. Ik ben moe en heb dorst, Willy ook. We vergeten Casa da Música en stappen in dalende richting. Zo moeten we toch bij de rivier uitkomen. En ja ... eindelijk zijn we terug op de kade in de Ribeira. Uitrusten, onze dorst lessen en de beweging op en rond de Douro gadeslaan, zalig! Om 17.30 u brengt de bus ons terug naar Madalena. Het duurt wel lang want hij toert eerst door alle straten van Madalena. We zijn er even vlug met de fiets en het is gezelliger. Dag 9: Overnachting: Camping Madalena |
 Ribeira  Palacio de Bolsa - links de achtergevel van de Igreja Sáo Francisco  De Metro loopt bovengronds op de tweede verdieping van de Ponte Luis I |
 Ponte Luis I (1881-1886) Het ontwerp is van de Belgische ingenieur Theofiel Seyrig, een vennoot van Gustaf Eiffel. |
 Ponte Maria Pia (1875 - 1877) Spoorbrug gebouwd naar een ontwerp van Théofiel Seyrig Ze is sinds 1991 niet meer in gebruik. |
 Zeedijk Foz do Douro: Pergola |
Maandag, 28 februari Het was koud deze nacht, amper 5°C.11.00 u, 15°C en een gure wind. We fietsen nog eens naar de Douro. Met de veerpont bij de Ponte da Arrábida laten we ons naar de overkant, naar Foz do douro varen en betalen daarvoor 4 euro (1 euro p.p. en 1 euro per fiets). Het is ondertussen warmer geworden en de wind is geluwd. Op een idyllisch plekje langs de rivier nemen we pauze om te picknicken. Dan rijden we tot de vuurtoren, waar de Douro in zee uitmondt. De zee is woelig en de golven klotsen tot over de pier. We passeren het Forte de Sáo João en volgen de prachtig aangelegde dijk met zijn pergola en parkjes. Uiteindelijk komen we aan de grens met Matosinhos bij het Forte de Sáo Francisco en het Castelo do Queijo. Voor we aan de terugtocht beginnen, rusten we uit in het Parque da Cidada, bij de vijver met riet en waterplanten waar zwanen, eenden, ibissen, meeuwen, ... zich thuis voelen. Het terugfietsen met de wind in de rug gaat vlot. We fietsten ongeveer 40 km. Het was een fantastische uitstap en voor herhaling vatbaar. We zijn hier nog niet weg! Dag 10: Overnachting: Camping Madalena |
 Kerkje in Miramar |
Dinsdag, 1 maart - Naar Miramar 11.00: Zonnig, geen wolkje aan de lucht en minder wind. Vandaag zoeken we het in de andere richting. Het is niet fijn fietsen. Het fietspad loopt grotendeels langs de weg en is op sommige plaatsen zelfs afwezig. Na ongeveer 5 km zijn we in Miramar. Hier is de dijk, het voet- en fietspad vernieuwd en in perfecte staat. Op een rots in zee ligt een pittoresk kerkje. We schieten een paar foto's, hangen wat rond en rijden terug naar de camping.De rest van de dag doen we het rustig aan ... zonnen, naar de Pingo Doce om de voorraad aan te vullen, lezen, een paar setjes tennissen ... Dag 11: Overnachting: Camping Madalena |
 Kapel Corpus Christi  Lamprei |
Woensdag, 2 maart 11.00 u: Zon! Met een winddichte jas aan, fietsen we nog een keertje naar Porto. In het zonnetje aan de camper zou je vertrekken in short en topje. We weten echter uit ervaring dat het bitter koud is aan zee, waar de noorderwind vrij spel heeft, zeker als we tegenwind rijden.In Vila Nova, op een terras waar ze heerlijke koffie serveren, treffen we onze Engelse buren van de camping. Na een gezellige babbel gaat ieder zijn eigen weg. Vanavond worden we bij hen verwacht voor een borrel. Na een bezoekje aan de kapel van het voormalig Convento Corpus Christi fietsen we de Ponte Luis over en volgen de Douro langs de kaai van de Ribeiro. Deze oever is minder interessant voor fietsers. Vanaf de Ponte da Arrábida zijn we op de ons gekende weg naar de kust. We stoppen bij ons favoriet café-restaurant en bestellen er een heerlijke fruitsla. Wachtend op de overzet zien we een visser zijn vangst aan de kade brengen. Hij heeft vooral lamprei gevangen wat hier veel gegeten wordt. Zelf ben ik geen liefhebber. Het pontje vaart ons naar de zuidoever en we peddelen met de wind in de rug naar ons campertje. Na het avondeten gaan we op visite bij de Engelse buren en onze dag zit er op. Dag 12: Overnachting: Camping Madalena |
|
Donderdag, 3 maart Vandaag nemen we een vrije dag. Dat wordt luieren aan de camper, lezen, uitgebreid lunchen, tennissen en naar het strand om er de zon te zien ondergaan.Dag 13: Overnachting: Camping Madalena |
 |
|
Vrijdag, 4 maart 10.30 u: Het weer is iets minder, de zon verdwijnt regelmatig achter de wolken. Toch pedaleren we weer richting Douro en Porto. Net voor de Ponte Luis nestelen we ons uit de wind en in het schaarse zonnetje op het terras waar bijzonder lekkere koffie geserveerd wordt. Dan steken we de brug over, volgen de kade van de Ribeira en volgen het fietspad langs de Douro tot aan zee in Foz do Douro. Er wordt nog steeds gezocht naar de twee jongens die zes dagen geleden verdronken. We lunchen in een net restaurant langs het water. Dan zoeken we een plekje aan het strand waar we de rest van de namiddag genieten van onze laatste dag in Porto.Dag 14: Overnachting: Camping Madalena |
 |
|
Zaterdag, 5 maart - Van Praia da Madalena via Apúlia naar Esposende We nemen afscheid van Camping Madalena. Het was hier uitstekend op één minpuntje na. De sanitaire ruimten waren niet verwarmd wat in dit seizoen niet prettig is.Voor we uitchecken krijgt de camper een hoognodige opruimbeurt. We stoppen bij de Pingo Doce want de koelkast is zo goed als leeg. En dan ... rijden we met de kleine wegen noordwaarts tot Apúlia. Dankzij het minder goede weer hebben we zowat de hele parking voor ons alleen en kunnen vlakbij het strand staan. Oude windmolens langs het duinenpad vrolijken het landschap op. Tussen vervallen herenhuizen staan moderne nieuwe gebouwen. Na een fikse wandeling bollen we naar Esposende. De parking ligt aan zee bij de vuurtoren. We lunchen en maken tussen de regendruppels door een avondwandeling. Willy profiteert van de gratis WiFi om het nieuws bij te benen. Aanvankelijk stonden we hier met vijf campers. Tegen de avond verdwijnen de Portugezen een na een en blijven we alleen over om te overnachten. Dag 15: 72 km |
 Oude windmolens in Apúlia  Gedoogplaats Esposende |
 Camping Cabedelo  Casa da Misericórdia op de Praça da República  Sanctuaria van Santa Luzia |
Zondag, 6 maart - Van Esposende naar Viana do Castelo 8.00 u, 12°C en zon! We zijn op weg naar Viana do Castelo, naar Camping Cabedelo. Na het inchecken zoeken we een plaatsje en installeren ons. Voor 12,44 euro per nacht staan we hier uitstekend met gratis WiFi in het convivium. Via een paadje door de duinen bereiken we Praia de Cabedelo, een prachtig zandstrand.13.00 u: Een zacht lentezonnetje maakt het aangenaam warm. We wagen ons met de fiets naar de stad. Tot de Ponte Eiffel gaat het prima. De lange, stalen brug oversteken, wordt een bravourestukje. De rijweg is smal met een volle lijn in het midden. Fietsers moeten tussen de auto's rijden. Het is vooral eng als auto's inhalen. De snelheid is beperkt tot 30 km per uur en gelukkig houden de chauffeurs zich er aan. Van de brug volgen we de Rio Lima tot Praça da Liberdada en fietsen het centrum in. Door smalle straatjes komen we bij het aantrekkelijke Praça da República met drie 16de eeuwse gebouwen: het vroegere stadhuis met zijn gotische bogen; het Casa da Misericórdia, een renaissance gebouw met arcaden ondersteund door fraaie zuilen met gebeeldhouwde vrouwenfiguren en de sierlijke granieten fontein. We rijden naar het station want we willen naar het Sanctuaria van Santa Luzia dat op een heuvel boven de stad ligt. Aan een voorbijganger vragen we hoe er te geraken. Hij begrijpt ons maar kan het niet uitleggen. Daarom troont hij ons mee naar een lift en begeleidt ons een verdieping hoger. Hij gaat zelfs mee de straat over tot bij het kabeltreintje. Wat een uiterst behulpzame Portugees! Voor 3 euro per persoon kunnen we, fiets inbegrepen, heen en terug naar de top. De tempel, geïnspireerd op de Sacré Coeur van Parijs, is gratis te bezoeken. Het uitzicht vanaf de Monte de Santa Luzia over Viana, de Lima en de oceaan is spectaculair. Dit trekpleister voor toeristen is ook met de auto te bereiken. Er is een hotel, Pousada Monte Santa Luzia; er is zelfs een camperplaats! Na een tijdje nemen we de lift naar beneden. Voor vandaag is het genoeg geweest. We keren terug naar de camping. De Ponte Eiffel komen we veilig over. De rest van de stad zien we morgen wel. Dag 16: 21 km |
 Toegangspoort van de Igreja Matriz |
Maandag, 7 maart 13.00 u en 20°C, zonnig! We fietsen nog een keertje naar het oude centrum op de andere oever van de Lima. Gisteren zagen we het Praça da República wat beslist de mooiste plaats van de stad is. In het toeristenbureau, het vroegere Hospital Velho, bekomen we een stadsplannetje. Door de kronkelende straatjes lopen we van het Casa da Praça naar het Casa de João Velho, naar het Casa dos Lunas en nog meer oude herenhuizen. De façade van de Igreja Matriz mag gezien worden, het interieur is eerder saai.We zijn hier vlug uitgekeken en beslissen om verder langs de kade te fietsen. Na een verdiende koffie in een café aan de haven bezoeken we de Gil Eannes, een hospitaalschip dat nu als jeugdherberg dienst doet. Nog verder, aan de monding van de Lima, maken we een rondje rond het fort van Santiago da Barra. Binnen de muren zijn nu officiële bureau's en een hotel gevestigd. Vlakbij krijgt de prachtige, typisch Portugese kerk Nossa Senhora da Agonia, al onze aandacht. De zon verdwijnt achter de wolken en het wordt frisser. We maken rechtsomkeer en peddelen terug naar de camping. Dag 17: Overnachting: Camping Cabedelo,Viana do Castelo |
|
Dinsdag, 8 maart Volgens de weerman wordt het vandaag de minst warme dag van de week met veel bewolking. Dat wordt dus een dag om te wassen, shoppen, wandelen aan het strand en de kitesurfers in actie te zien.Dag 18: Overnachting: Camping Cabedelo,Viana do Castelo |
Viana do Castelo: Brug bij de jachthaven met op de achtergrond de Eiffelbrug over de Lima.
|
Woensdag, 9 maart 21°C, een lentezon en weinig wind: Na de middag fietsen we over de Eiffelbrug en volgen de Lima tot de monding. Gisteren was het voet- en fietspad overbevolkt. Nu het carnavalverlof voorbij is, is het aangenaam en rustig op de weg. We volgen het fietspad langs de zee tot Carreço en terug. Voor we de terugtocht aanvatten, rijden we de pier op tot het havenhoofd en dan ... maak ik een serieuze buiteling. Ik ben geslipt. Resultaat een buil op mijn hoofd, een pijnlijke schouder, nat en groen van de algen van kop tot teen. Na een rustpauze om te bekomen, fietsen we naar ons campertje. Willy raadt me aan in de toekomst mijn helm te dragen in plaats van hem in mijn fietstas mee te nemen.Dag 19: Overnachting: Camping Cabedelo,Viana do Castelo |
 Afife: Parking aan zee |
Donderdag, 10 maart - Van Viana do Castelo naar Afife 20°C en veel wind. We horen het geklots van de zee tot aan de camper. Vandaag trekken we verder noordwaarts. Vóór 17 uur moeten we de camping verlaten dus tijd genoeg om de camper op te ruimen, wat te lezen en zalig niets te doen. Willy loopt de hele middag in short en T-shirt, zelf blijf ik wijselijk uit de zon.16.00 u: Onderweg naar Caminha stoppen we bij de Intermarché om de voorraad aan te vullen. In Afife volgen we de aanduiding naar de Praia. Aan het strand op de grote parking staan een tiental auto's en twee campers. We parkeren ons ook en maken een fikse wandeling door de duinen. De zee is weer woelig en hoge golven klotsen tegen de rotsen. Het zonnetje doet deugd. We besluiten hier te overnachten. Later op de avond verkleurt de lucht en zorgt de zonsondergang voor een romantisch einde van een mooie dag! Dag 20: 17 km Overnachting: Afife |
 Centraal plein in Caminha |
Vrijdag, 11 maart - Van Afife naar Caminha De Orbitur-camping Caminha in Foz do Minho ligt aan de monding van de Minho, op 200 meter van de zee. We betalen 11,77 euro per nacht. WiFi is gratis.19°C en bewolkt: Na de lunch fietsen we langs de rivier naar de stadskern van de oude burchtstad Caminha. Aan het centrale plein staan de 15de-eeuwse Torre do Relógio, een klokkentoren die ooit een poort in de verdedigingsmuren vormde; het Paços de Concelho; een 16de-eeuwse fontein en veel cafés met terrasjes. Het is hier best gezellig. In de doolhof van smalle straatjes zoeken we de Igreja Matriz. Binnen is vooral het plafond met ingelegde panelen in mudéjarstijl interessant. Ineens wordt het veel frisser, de lucht betrekt, de wolken zien er zwart uit. Dat wordt regen. We sprinten terug. Dag 21: 24 km Overnachting: Camping Caminha |
|
Zaterdag, 12 maart 16°C en regen! Dit is de eerste regen sinds we in Portugal zijn. We maken er noodgedwongen een rustdag van.Dag 22: Overnachting: Camping Caminha, Foz do Minho |
|
Zondag, 13 maart Nog meer regen! We maken er geen drama van om nog een dagje hier te blijven. Op de camping hebben we alle comfort, zelfs internetaansluiting in de camper.Dag 23: Overnachting: Camping Caminha, Foz do Minho Coördinaten: N 41.54222 W 8.79111 |
|
Maandag, 14 maart - Van Caminha via Monçao naar Arcos de Valdevez Het heeft de hele nacht geregend, het regent nog! Het is genoeg geweest. We kramen op. Dit was onze laatste stop aan zee, nu trekken we het binnenland in. We volgen de Spaanse grens, passeren Valenca do Minha, wat we vroeger al bezochten, en stevenen af op het vestingstadje Monçao. Gewapend met paraplu en anorak brengen we een kort bezoek aan het centrum. Dan zetten we koers richting Arcos de Valdevez. Onderweg passeren we het Palácio da Brejoeira, één van de bekendste domeinen van de Vinho Verde. Het kasteel blijkt een bezoek waard en een proeverij zou ons deugd doen. Maar we pakken er naast want momenteel is het domein niet open voor publiek. Jammer!Het regende de hele dag met tussendoor droge momenten. In Arcos de Valdevez, langs de rivier de Vez, overnachten we samen met een Portugees en een Belg, die we eerder ontmoetten. Dag 24: 92 km |
 Monçao in de regen |
|
Dinsdag, 15 maart - Van Arcos de Valdevez via Ponte da Barca en Lindoso naar Ponte de Lima De thermometer haalt vandaag hooguit 15°C. We vertrekken met regen naar Ponte da Barca, ongeveer 5 km verder. Tegen de tijd dat we geparkeerd staan aan de beroemde brug over de Lima, zijn de hemelkranen eindelijk dichtgedraaid. Het is nog bewolkt maar we houden het droog. We wandelen door het oude gedeelte van de stad en komen terug langs de rivier, genietend van de mooie natuur.Na de lunch rijden we met de N203 tot Lindoso dat aan de ingang van het Parque Nacional da Peneda Gerês ligt. Aan de rand van het dorp laten we de camper acher bij een restaurant. Dan klimmen we het baantje op naar het Castelo waar een kleine parking is. Eventueel hadden we hier onze camper kunnen parkeren maar met vijf schoolbussen blijft er niet veel plaats over. In het gerestaureerde kasteel is tegenwoordig een kunstmuseum gevestigd. Vlakbij staan een zestigtal oude "espigueiros" (soort voorraadschuren, te vergelijken met de "Galicische horreos" in Spanje). Van hierboven hebben we een buitengewoon uitzicht op de bergen, de wijngaarden en de rivier. In de namiddag bollen we naar Ponte de Lima. We staan geparkeerd aan de rivier met de bedoeling er te overnachten. Ineens wordt er geklopt. Het is onze Belgische buur van verleden nacht. Hij komt ons verwittigen dat we hier last krijgen met de politie. De camperplaats waar we wel kunnen overnachten, ligt een paar honderd meter verder. Zoals vorige nacht staan we hier dus weer met twee Belgische campers. We maken nog een verkennende avondwandeling tot de middeleeuwse brug en kruipen vroeg in de veren want het was een vermoeiende dag. Dag 25: 78 km |
 Ponte da Barca: Oude markt  Lindoso: Espigueiros  Middeleeuwse brug over de Lima |
|
Woensdag, 16 maart - Ponte de Lima 10.00 u: We zijn onderweg naar Barcelos. In Correlhã (N203), een kilometer verder, horen we een raar geluid en ineens ... zijn onze remmen geblokkeerd. We halen nog de kant van de weg en dan ... kunnen we niet meer voor- of achteruit. We bellen Ethias, onze verzekering, en wachten. Na een uurtje komt een takelwagen en brengt ons naar een garage in Ponte de Lima.We worden niet direct geholpen. Eerst is er lunchpauze tot 14.00 u, dan zijn er x-aantal wagens voor ons en dan komen wij aan de beurt. We laten het niet aan ons hart komen en gaan lekker lunchen in het restaurant aan de overkant van de straat. Een meevaller! Voor 15 euro wordt een viergangenmenu geserveerd (aperitiefhapjes, soep, hoofdgerecht naar keuze, dessert en koffie, inclusief frisdrank of wijn van het huis). Dat alles chique opgediend met linnen tafellakens en servetten en het is nog lekker ook. Nadien gaat Willy poolshoogte nemen in de garage en krijgt te horen dat de klus niet zal geklaard zijn tegen sluitingstijd. Door een lek in de rempomp zijn de achterste trommelremschoenen losgekomen en die worden vervangen. Na contact met Ethias checken we in voor overnachting met ontbijt in Residencial "O Marquês". Dag 26: 1 km |
|
Donderdag, 17 maart - Van Ponte de Lima via Braga, Bom Jesus naar Guimarães Heerlijk! De zon is er weer en het wordt 18°C.11.00 u: De camper is hersteld en we zijn op weg naar Barcelos voor de beroemde wekelijkse markt. Het is er druk, druk. We vinden geen parkeerplaats en rijden dan maar verder naar Braga, naar Bom Jesus. We parkeren onder aan de kabelbaan. Voor 1,1 euro pp brengt het kabeltreintje ons in een paar minuten bij het sanctuarium. Dit kabelspoortreintje is echt bijzonder. Het dateert uit 1882 en wordt volledig hydraulisch aangedreven. Boven wordt het gevuld met 3500 liter water. Door het gewicht daalt het en al dalend sproeit het water naar buiten zodat het leeg beneden aankomt. Tegen de tijd dat het treintje beneden is, is het andere treintje, het tegengewicht, boven en wordt op zijn beurt gevuld. Na de interessante uitleg van de bestuurder en na menig fotoke bezoeken we de kerk. Dan wandelen we langzaam de granieten trap met beelden af. Er zijn verschillende fonteinen, waaronder vijf fonteinen die elk een zintuig vertegenwoordigen. Onder de trap loopt een kruisweg tot beneden aan de ingang. Het is nog vroeg en we rijden naar de gemeentelijke camping om van daaruit Braga te bezoeken. Mis poes! De camping is gesloten. Dan maar verder naar Guimarães, naar Parque de Campismo da Penha. Guimarães ligt al hoog, maar de camping blijkt nog 500 m hoger te liggen, midden in een landschap van granieten rotsen. Als we er tegen 17.00 u aankomen, blijkt ook deze camping niet open. Raar want volgens internet gegevens zou die wel open zijn. We staan hier hoog en mooi. Het is te laat om nog te verkassen. We overnachten dan maar op het pleintje voor de camping. Dag 27: 112 km |
 Beroemde trap van Bom Jesus  Hydraulisch aangedreven kabellift |
|
Vrijdag, 18 maart - Van Guimarães naar Amarante Het wordt weer een stralende, zonnige dag. Eerst maken we een wandeling in deze doolhof van granieten blokken. Dan zakken we naar beneden. Willy heeft alle aandacht nodig voor de grillige, dalende weg. Hoeveel percent daling weten we niet maar het is echt steil naar onder.Onderweg van Guimarães naar Amarante vullen we onze voorraad aan bij de Lidl. De Lidl in Portugal aanvaardt geen visa of andere betaalkaarten wat je best vooraf weet of het wordt een netelige operatie. Tegen de middag arriveren we op camping "Peneda da Rainha" in Amarante. Een andere Belgische camper verlaat de camping en nu hebben wij hier het rijk voor ons alleen. Installeren, acclimatiseren, stoeltjes buiten en zonnen. 15.00 u: We wandelen naar het aantrekkelijke, historische stadje dat in het dal van de Tâmega ligt met wilgen langs het water en heuvels op de achtergrond. Het 16de eeuwse klooster São Gonçalo staat naast de 18de eeuwse granieten brug. De bijhorende kerk en kloostergang kunnen we vrij binnenwandelen. Na onze perikelen van de laatste dagen komen we in dit gezellige stadje tot rust. In de uitgelezen Pastelleria Doçaria Mario nestelen we ons op het terras dat over de Tâmego hangt. Na een tijdje rondslenteren in het centrum volgen we de rivier terug naar de camping. Het was een zalige dag! Lenteweer, rust en ontspanning, meer moet het voor ons niet zijn. Dag 28: 43 km |
 Granieten blokken in Guimarães  Amarante: Brug over de Tâmega |
 Trap bij Nossa Senhora dos Remédios  Camperplaats Peso da Régua |
Zaterdag, 19 maart - Van Amarante via Lamego naar Peso da Régua Zon!Zon!13.00 u: Op weg naar Peso da Régua, de officiële hoofdstad van de Douro. De weg is kronkelend, stijgend, dalend, erg vermoeiend. Na een koffiepauze, die Willy dubbel en dik verdiend heeft, zetten we koers richting Lamego. We volgen de toeristische route wat voor mij een beleving is, voor Willy een hele karwei. Bij het binnenrijden van de stad zien we de trappen van het Sanctuarium voor ons. Op de parking onder aan de trappen valt met een camper niet te parkeren. We volgen de bruine pijlen naar de Nossa Senhora dos Remédios. De bedevaartskerk ligt helemaal boven op de heuvel in het stadspark. We planten onze camper op de parking voor de bussen. In dit seizoen zullen we daar zeker geen last mee krijgen. De trappen afdalen valt nogal mee. Daarna, in deze hitte, terug naar boven klimmen is uitputtend. De dubbele granieten trap is, wat mij betreft, een flauwe kopie van de trap bij Bom Jesus en valt erg tegen. Hier overnachten willen we niet. We snorren terug naar Peso da Régua. De vier officiële camperplaatsen zijn vlug ingenomen wat te verwachten was want in het weekend. Drie campers, die later toekomen, overnachten op de parking tussen de auto's. We overnachten hier met 6 Portugezen en één Belg. Dag 29: 80 km |
|
Zondag, 20 maart - Van Peso da Régua via Pinão en Villa Real naar Mirandela Omwille van het panorama volgen we de Vallei van de Douro (N222) tot Pinão. Dourovallei |
 Pinhão: Stolpen om Porto in te bewaren |
In het pittoresk stadje Pinhão vinden we met veel moeite een parkeerplaats.
We maken een wandeling langs de kade, drinken een aperitiefje op een terras, lunchen in de camper en dan ... weer op weg richting Vila Real om Casa de Mateus te bezoeken. |
 Casa de Mateus  Parking in Mirandela |
Het Casa de Mateus is bekend van het etiket van de roséwijn,
hoewel deze al sinds de jaren veertig niet meer in de wijngaarden van het paleis verbouwd wordt.
Eerlijk gezegd viel ons bezoek tegen. We hadden er meer van verwacht. Bij het landhuis is geen parkeerplaats. Je moet maar zoeken in de omgeving om je camper achter te laten. De toegangsprijs, 5 euro voor de tuin en 3,5 euro voor het interieur, is overdreven. We zijn hier vlug uitgekeken vooral omdat in dit seizoen de tuin niet veel te bieden heeft. Het is nog vrij vroeg als we terug bij de camper aankomen en dus besluiten we nog 60 km verder te bollen tot Mirandela. Mirandela is een gezellig stadje. De parking aan de rivier waar we willen overnachten is nogal druk. Het is zondag en blijkbaar is heel Portugal vandaag op de been is. Hopelijk is het vanavond rustiger als de weekenders naar huis zijn. Uiteindelijk overnachten we hier helemaal alleen. Dag 30: 121 km |
 Bragança: Het oude centrum |
Maandag, 21 maart - Van Mirandela naar Bragança Het landschap onderweg van Mirandela naar Bragança is totaal verschillend van het landschap in de vallei van de Douro. Olijfgaarden vervangen de wijngaarden. Met de E82 komen we vrij vlug aan op de camperplaats bij het kasteel in Bragança. Voor de vierde keer treffen we hier onze landgenoten uit Zeebrugge aan. De camperplaats is mooi gelegen en voorziet alle service.Na de middag wandelen we door de citadel naar het historisch centrum. Het kasteel en het museum zijn 's maandags niet open. Dat wordt iets voor morgen. Van het oude centrum volgen we een wandelpad langs de Rio Fervença en komen zo terug bij de camper. Dag 31: 68 km |
 Bragança: De Citadel  Puebla de Sanabria |
Dinsdag, 22 maart - Van Bragança via Puebla de Sanabria naar Carrion de los Condes Een gure noordoostenwind zorgt voor een ongezellig koud gevoel. We stappen de Citadel rond, bezoeken het Militair Museum in het Castelo en trekken verder. Bragança was onze laatste stop in Noord-Portugal. Onze terugreis begint. We rijden niet in een trek naar huis. Zoals op onze heenreis plannen we hier en daar een interessante stop.Door het Parque Natural de Monteshinho rijden we de grens over naar Puebla de Sanabria in Spanje. We zetten onze uurwerken alvast één uur vooruit om vergissingen te voorkomen. Puebla de Sanabria is een echt oud stadje met oude huizen, smalle straten, een kasteel en aanleunende kerk. In een kleine pousada drinken we een koffie met een paar tapas aan een betaalbare prijs (5 euro totaal). Ondertussen is Willy bekomen van zijn inspanningen op de moeilijke weg hier naartoe. De dieselprijzen swingen tegenwoordig de pan uit. In Spanje valt de prijs in verhouding nog mee. In Portugal is het gemiddelde 1,44 per liter diesel, in Spanje aan de grens betalen we 1,287 per liter. We tanken vol en bollen naar Carrion de los Condes om te overnachten. We staan hier rustig samen met 1 Nederlandse camper. Dag 32: 68 km |
Oud vrouwtje sleurt met takken.
Gezien onderweg in een middeleeuws dorpje in het Parque Natural de Monteshinho
|
Woensdag, 23 maart - Van Carrion de los Condes naar Biarritz We tanken vol en rijden via Burgos, Vitoria-gasteiz naar Mondragón. Onderweg passeren we voor de zoveelste keer het oude sprookjesdorpje Pancorbo en ik kan het niet laten nog eens een paar fotokes te schieten.Bij de supermarkt Eroski in Mondragón lunchen we en vullen onze voorraad aan. In Bergara, zo'n 10 kilometer verder, nemen we de tolweg tot Irun. Aan de grens, net voor we Frankrijk binnenrijden, kunnen we nog eens tanken aan Spaanse dieselprijs. 17.00 u: Op de camperplaats in Milady is het meestal overvol, vandaag moeten we voor het eerst niet zoeken naar een plaatsje. 20.00 u: De gemeentepolitie komt 10 euro ophalen voor overnachting. De zon schijnt nog lekker en een fris briesje maakt het heerlijk om een strandwandeling te maken. Wat uitwaaien en beweging na een hele dag rijden doet ons goed. Dag 33: 360 km |
 Pancorbo |
|
Donderdag, 24 maart - Van Biarritz naar Mimizan-Plage We rijden wat verder richting "home" en verplaatsen ons naar Mimizan-Plage, een camperplaats aan de duinen en de zee. Na de middag verkennen we de omgeving en ontdekken een fietspad. De fietsen worden nog eens van stal gehaald en we peddelen naar Mimizan.Het was een fijne dag, ook al verdween de zon af en toe achter de wolken. Dag 34: 125 km |
 Camper in Mimizan-Plage |
|
Vrijdag, 25 maart - Van Mimizan-Plage naar Gastes Minimum 8°C - maximum 22°C: We rijden tot aan het Lac de Biscarosse naar de camperplaats in Gastes. Het is lente! Het zonnetje straalt, de vlinders fladderen, alles staat in bloei en we ruiken het bos.11.00 u: We volgen het fietspad tot Parentis-en-Born en verder tot Biscarosse waar we ons, op een terrasje, tegoed doen aan een uitgebreide menu. We kunnen er weer tegen en peddelen terug. Dag 35: 23 km |
 Oud postkantoor in Ste Eulalie-en-born |
|
Zaterdag, 26 maart - Gastes We krijgen hetzelfde zalig weertje als gisteren. De volgende dagen worden frisser en natter. Dus beslissen we om een extra dagje te blijven en te profiteren van de laatste zonnige dag. Vandaag fietsen we de andere richting op tot Ste.Eulalie-en Born en verder tot Mimizan. We genieten ten volle van onze laatste vakantiedag.Bij onze terugkeer aan het meer zien we jagers met hun meute jachthonden die terugkeren van de vossenjacht. Ik kon dit tafereel nog net digitaal vastleggen. Dag 36 |
 |
|
Zondag, 27 maart - Van Gastes naar La Flèche Om te beginnen zetten we onze klokken nog een keertje één uur vooruit want deze nacht werd omgeschakeld naar het zomeruur.Zoals de weerman voorspelde is de zon ver te zoeken. Het heeft de hele nacht geregend en het regent nog. Nu vatten we echt de terugtocht aan. We staan hier op gras. Even zit de schrik er in dat we vast komen te zitten maar het gaat vrij vlot. We rijden via Bordeaux, Angoulême, Poitiers en Saumur naar La Flèche waar we om 19.00 uur al op de camperplaats gesetteld zijn. Dag 37: 469 km |
|
Maandag, 28 maart - Van La Flèche naar Veerle-Laakdal Om 8.00 uur starten we onze laatste rit naar huis. Aanvankelijk hangt er lage mist maar na een uurtje breekt een schraal zonnetje door en wordt het fijn weer om te reizen.Dag 38: 682 km |
| In totaal maakten we ongeveer 5000 km. Onze trektocht door Noord-Portugal was fantastisch, een echte vakantie. Jammer dat de dieselprijzen net nu zo hoog stonden maar de weergoden waren ons meestal goed gezind, de natuur is er mooi, het leven is er goedkoop en bijlange niet zo hectisch als in ons landje en de Portugezen zijn uiterst vriendelijk. Het was een echte verademing! |
|
Groetjes van Willy en Andrea Veel leesgenot !!!
Alle gegevens die je hier vindt zoals adressen, prijzen, links naar andere sites, coördinaten, ... zijn louter ter informatie. Ik ben niet verantwoordelijk voor gegevens die gewijzigd of fout zijn. Niets mag worden gekopieerd zonder naamsvermelding. |